Chùa Trấn Quốc thuộc phường Yên Phụ - quận Tây Hồ - Hà nội . Đây là ngôi chùa cổ nhất Hà Nội , chùa được xây dựng từ thời Lý Nam Đế ( 541 – 547 ) , có tên là Khai Quốc . Chùa được dựng tại thôn Yên Hoa ( sau được đổi là Yên Phụ ) trên một bãi cạnh sông Hồng . Đến đời Lê Thái Tông ( 1440 – 1442 ) được gọi là chùa An Quốc . Đến thời Lê Kinh Tông ( 1600 – 1618 ) do bãi sông bị lở , chùa được dời vào một hòn đảo nhỏ trong hồ Tây gọi là Kim Ngư ( đảo cá vàng ) là địa điểm ngày nay .
Nơi này đã được các vua nhà Lý dựng cung Thúy Hoa và đời Trần dựng điện hàm Nguyên dùng làm nơi hóng mát , xem đua thuyền , đánh cá . Đời vua Lê Hy Tông ( 1680 – 1705 0 , chùa được đổi tên gọi là Trấn Quốc . năm 1842 vua Thiệu Trị tới thăm và đổi tên là Trấn Bắc nhưng nhân dân vẫn quen gọi là chùa Trấn Quốc . Vào khoảng đời Lê Thần Tông ( 1619- 1643 ) , dân hai làng Yên Phụ và Yên Quang đắp đập Cổ Ngư ( ngày nay là đường Thanh Niên) chắn ngang Hồ Tây ( ngăn thành hồ Trúc Bạch ) nhân đó mới đắp luôn con đường đi vào chùa .
Chùa được tu sửa vào những năm 1624 ; 1628 . Đến năm 1639 được dựng thêm hậu đường , cổng lầu , hành lang tả hữu , quy mô to rộng chạm trổ tinh xảo … Chùa hiện còn giữ được lối kiến trúc độc đáo , khác với nhiều chùa : Phía trước là nhà bái đường , tiếp theo đến nhà Tam bảo , phía sau là dãy hành lang thập điện và gác chuông . Trong chùa có nhiều tượng đẹp như bộ tam thế , Phật Thích Ca nhập niết bàn , bằng gỗ sơn son thiếp vàng. Trong chùa lưu giữ 14 bia , chùa có một vườn tháp . Chùa ở vào nơi phong cảnh đẹp nên các đời chúa Trịnh đã biến nơi đây thành Hành cung ( nơi của vua chúa đi chơi ) … Chùa Khai Quốc vào thời Lý là trung tâm Phật giáo của kinh thành Thăng Long , là nơi thụ lý giáo huấn của nhiều thiền sư thuộc dòng thiền Vô Ngôn Thông .Thái hậu Ỷ Lan cũng mở tiệc chay đãi các thiền sư kê cứu kinh Phật ở nơi đây . Từ thời Ngô Quyền thiền sư Văn Phong thuộc thế hệ thứ tư dòng thiền Vô ngôn Thông đã trụ trì tại chùa .
Học trò của thiền sư Văn Phong là thiền sư Khuông Việt , thụ nghiệp ở chùa Khai Quốc , đã nổi tiếng trong cả nước , được vua Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành mời về Hoa Lư làm cố vấn tối cao của triều đình . Chùa Trấn Quốc là một danh lam thắng cảnh , một di tích văn hóa nổi tiếng của thủ đô và cả nước . Chùa đã được bộ văn hóa xếp hạng Di Tích Lịch Sử , Văn Hóa ngày 28 – 4 – 1962 . Trụ trì chùa Trấn Quốc là Thượng tọa Thích Thanh Nhã - Ủy viên Hội Đồng Trị Sự TW GHPGVN - Phó ban trị sự thành hội Phật giáo thành phố Hà nội .